Rozpatrując zagadnienie kształcenia ustawicznego niezbędnym jest wskazanie funkcji jakie ono pełni. T. Nowacki wyróżnił funkcję adaptacyjną, wyrównawczą, renowacyjną oraz rekonstrukcyjną. Z funkcją adaptacyjną człowiek ma do czynienia w pierwszym okresie pracy zawodowej, a także w czasie, kiedy następuje zmiana w technologii lub w wyposażeniu maszynowo-narzędziowym. Za wyrównywanie braków w stosunku do założonego poziomu kwalifikacji odpowiada funkcja wyrównawcza. To wyrównywanie do poziomu formalnego, zawartego w odpowiednich aktach prawnych. Funkcja renowacyjna to przyswojenie wiadomości i umiejętności zawartych w treści pracy zawodowej na skutek postępu nauki i techniki. Kiedy pracownik wnosi do swojej pracy jakieś ulepszenia, wykazując umiejętności twórcze w dziedzinie techniki i technologii, czy organizacji pracy. Zalicza się tu wszelkie prace wynalazcze i racjonalizatorskie.¹¹

T. Sosnowski przedstawia inne funkcje kształcenia ustawicznego, mianowicie:

• funkcja zastępcza poszkolnego kształcenia ustawicznego odgrywająca ważną rolę w rozwoju gospodarczym, społecznym i kulturalnym kraju;

• funkcja przysposobienia zawodowego, przyuczenia do określonych prac czy nauczania zawodu absolwentów szkoły podstawowej, szkoły średniej, specjalistycznej, którzy nie będą kontynuować nauki w wyższej szkole i przystąpią do pracy zawodowej, bez żadnego przygotowania zawodowego;

• funkcja adaptacji społeczno-zawodowej absolwentów szkół różnych szczebli, rozpoczynających pracę zawodową. Znaczącą rolę programów działalności adaptacyjnej zakładów pracy stanowią staże pracy. Często taką intencjonalną adaptacyjną opieką powinni być objęci również pracownicy zmieniający zakład i miejsce pracy;

• funkcja podnoszenia kwalifikacji zawodowych, warunkująca awans zawodowy rozumiany jako „posuwanie się po drabinie awansowej w ramach wykonywania zawodu, bądź jako przechodzenie ze statusu robotnika do statusu technika, a ze statusu technika do statusu inżyniera". Do tej funkcji zalicza się również opanowywanie innego, pokrewnego zawodu lub dodatkowej specjalizacji w ramach opanowanego zawodu podstawowego;

• funkcja specjalizująca ma znaczenie w szerokoprofilowym kształceniu zawodowym w szkołach i uczelniach i przenoszeniu specjalizacji w okresie pracy zawodowej;

• funkcja renowacyjna polega na odświeżaniu i aktualizacji wiadomości, umiejętności zawodowych, dostosowywaniu ich do nowych technologii, surowców itd.;

• funkcja przekwalifikowywania, czyli opanowywania nowego zawodu. Związana jest z przekształcaniem się zawodów np. budowlanych, ich zanikaniem, utratą zdolności do wykonywania wyuczonego zawodu, zmianami organizacyjnymi;

• funkcja politechniczna, która przygotowuje członków współczesnego społeczeństwa do umiejętnego posługiwania się nowoczesnymi środkami technicznymi, narzędziami i przyrządami pracy, urządzeniami, maszynami, środkami lokomocji oraz masowego przekazu. Umiejętności te są konieczne, i dlatego nie wolno ich zaniedbać;

• funkcja ogólnokształcąca podnosi poziom kulturalny jednostek i społeczeństwa, przygotowuje do rozumienia szybko zmieniającego się świata, korzystania z dóbr kulturalnych oraz do czynnego uczestnictwa w kulturze, pełnienia różnych funkcji politycznych, społecznych, wychowawczych w odniesieniu do swojej rodziny i społeczeństwa.¹²